België heeft momenteel twee opleidingen voor verpleegkundigen: een bacheloropleiding van 4 jaar georganiseerd door hogescholen en een HBO5-opleiding van 3 jaar georganiseerd door het secundair onderwijs. Vandaag gaan er stemmen op om deze HBO5'ers niet langer tot verpleegkundigen te rekenen. De Europese Unie heeft namelijk de minimale vereisten voor erkenning als "verantwoordelijk algemeen ziekenverpleger" verzwaard. Het is dan ook moeilijk voor studenten en scholen om binnen de relatief korte HBO5-opleiding alle competenties van het klinisch onderwijs te bereiken. Ook de stages voor HBO5'ers zijn niet in alle zeven Europees gedefinieerde verpleegkundige domeinen aangewezen. Waarom dat geen goed idee is en hoe we dat met een wetsvoorstel willen oplossen leest u hieronder.
Waarom is het een slecht idee om HBO5'ers niet meer tot verpleegkundigen te rekenen?
Ten eerste stevent België af op een tekort aan verpleegkundigen. Het is dé nummer 1 in de top 10 van knelpuntberoepen bij de VDAB. In ons land zorgt één verpleegkundige gemiddeld voor 11 patiënten, terwijl dat gemiddelde in de buurlanden op 8 patiënten ligt. Het personeelstekort heeft dus een negatieve invloed op de zorgkwaliteit. Bovendien hebben vandaag bijna 40% van de verpleegkundigen op de werkvloer een HBO5-opleiding gevolgd. Het niet erkennen zou er dus voor zorgen dat de instroom verkleind wordt én er op slag heel wat mensen geen toegang meer hebben tot het verpleegkundig beroep.
Hoe willen we dat oplossen?
Voor CD&V moet elk talent in de zorg behouden blijven. De EU laat toe dat lidstaten eigen profielen uitwerken die niet onder het Europese 'verantwoordelijk algemeen ziekenverpleger' vallen. Daarom zien we een oplossing in de creatie van een apart profiel 'teamverpleegkundige' voor HBO5-verpleegkundigen. Dit profiel erkent en valoriseert de expertise en inzet van HBO5'ers als verpleegkundige, ookal voldoet het niet aan alle eisen uit de Europese richtlijn.
De functie van teamverpleegkundigen wordt in het wetsvoorstel duidelijk afgelijnd: ze werken volledig autonoom binnen de afgesproken standaarden, richtlijnen en zorgpaden. Op die manier werken ze complementair samen met algemeen verpleegkundigen en focussen zich op brede persoonsgerichte zorg, de totaalzorg van de patiënt. Bovendien kunnen zij zelf diagnoses stellen en vervullen een ondersteunende rol m.b.t. de zorgplanning. Hierbij blijven ze in staat om preventieve en curatieve maatregelen te nemen.
Hoe verhoudt het profiel zich ten opzichte van andere zorg- en verpleegkundige opleidingen?
Het profiel 'teamverpleegkundige' neemt een duidelijke plaats in binnen de leerladder die nu bestaat voor zorg- en verpleegkundige opleidingen. Enkel als we werk maken van goede taakuitzuivering, functiedifferentiatie en een daaran gekoppeld herdenken van de zorgorganisatie kunnen we aan de toenemende zorgvraag tegemoet komen. De leerladder ziet er dan uit als volgt, waarbij elk profiel nodig is:
- 4 = zorgkundige
- 5 = teamverpleegkundige
- 6 = algemeen verpleegkundige
- 7 = verpleegkundig specialist
- 8 = doctor in de verpleegkunde
Wat betekent 'teamverpleegkundige' dan op Europees niveau?
Zoals hierboven reeds werd aangehaald mogen lidstaten eigen profielen uitwerken. Dat betekent wel dat andere lidstaten van de EU niet verplicht zijn om het diploma voor dat profiel automatisch te erkennen, maar ze kùnnen dat wel nog altijd doen o.b.v. de geijkte procedures zoals die bestaan voor alle niet-gereglementeerde beroepen. Teamverpleegkundigen zijn dus zeker niet per definitie uitgesloten uit andere EU-lidstaten. Bovendien voorziet een amendement op ons wetsvoorstel dat HBO5'ers via een brugopleiding wél kunnen voldoen aan de basiscompetenties uit de desbetreffende Europese Richlijn en op die manier ook erkend worden als 'verantwoordelijk algemeen ziekenverpleger' en automatisch erkend worden in bijvoorbeeld onze buurlanden.
